Imunost ili otpornost se definiše kao sposobnost organizma da se odbrani od infekcija ili bolesti. Skup ćelija, tkiva i molekula koji učestvuju u otpornosti na razne infekcije čine imunski sistem. Koordinisana reakcija tih ćelija i molekula na mikroorganizme naziva se imunski odgovor. Fiziološka funkcija imunskog sistema je da spriječi infekcije i iskorijeni već uspostavljene infekcije, kao i da pamti strane materije i razlikuje ih od onih koje pripadaju ljudskom organizmu.

Mehanizmi odbrane čovjekovog organizma sastoje se od urođene (prirodne, nespecifične) i stečene (specifične) imunosti. Urođena imunost čini prvu liniju odbrane. Postoji prije kontakta sa uzročnicima bolesti i spriječava ulaz mikroorganizama i brzo eliminiše one koji su dospjeli u tkiva domaćina. Na primjer: resice trepljastih ćelija bronhijalne sluznice zadržavaju štetne čestice i potiskuju ih van organizma. Mukus (sekret), koga luče peharaste ćelije bronhijalne sluznice, spriječava neposredni kontakt patogena sa površinom epitelnih ćelija. Pokretanjem treplji uz prisustvo sluzi, kihanjem ili kašljanjem izbacuje se patogen van organizma. Stečena imunost predstavlja tip odbrane koji je stimulisan onim mikroorganizmima koji su prodrli u tkiva i koji se prilagođava u odnosu na tip prisutnog mikroorganizma. Ne postoji prije prvog kontakta sa mikroorganizmom, a potrebni su dani, nedjelje, pa i mjeseci da bi se razvila. Nespecifični i specifični imunitet se međusobno dopunjuju. Nespecifični određuje vrstu specifičnog imunskog odgovora, a specifični dalje usmjerava i pojačava nespecifični. Stečena imunost sastoji se od limfocita i njihovih produkata, kao što su antitijela. Postoje dva tipa stečene imunosti, humoralna i ćelijska, koje su posredovane različitim ćelijama i molekulama koji obezbjeđuju odbranu od vanćelijskih ili unutarćelijskih mikroorganizama. Humoralni imunski odgovor je posredovan proteinima koje se nazivaju antitijela, a njih stvaraju B limfociti. Odbrana protiv unutarćelijskih agenasa naziva se ćelijska imunost i posredovana je T limfocitima, fagocitima i NK ćelijama. T limfociti luče supstance koje se nazivaju citokini. Oni djeluju kao posrednici između ćelija i uništavaju oštećene ćelije ili podstiču druge ćelije imunskog sistema na imuni odgovor. Humoralni imuno odgovor je usmjeren protiv bakterija, a ćelijski protiv virusa, gljivica i malignih tumora.

Probiotici

U organizmu čovjeka postoje bakterije koje nisu prouzrokovači bolesti već „žive u miru i harmoniji“ sa ljudskim organizmom. Najviše tih „dobrih“ bakterija živi u digestivnom traktu. U cijelom digestivnom traktu ima 0,5 do 1 kg bakterija. Djeca se rađaju sa potpuno sterilnom crijevnom florom, a prvih dana nakon rođenja bakterije naseljavaju ljudsko tijelo i umnožavaju se. Starenjem se sastav crijevne mikroflore mijenja.

Veliki dio imunskog sistema nalazi se u zidu digestivnog trakta i u mezenteričnim limfnim čvorovima i naziva se limfno tkivo crijeva (GALT). To je prva barijera u odbrani organizma. Bakterije digestivnog trakta su neophodne za njegovu normalnu fiziološku funkciju. Laktobacili i bifidobakterije svojim antimikrobnim dejstvom utiču na lokalni imunitet u digestivnom traktu kao i na opšti imunitet. Neke bakterije mogu da budu i potencijalno patogene. Ukoliko je crijevna mikroflora narušena, odnosno kada „dobre“ i „loše“ bakterije nisu više u ravnoteži, javlja se imunološki odgovor domaćina. Crijevna mikroflora je najčešće narušena u stanju stresa ili kod nepravilne ishrane, a samim tim se povećava i rizik od eventualnog nastanka alergijskih i akutnih bolesti. Dodatan unos „dobrih“ bakterija bilo hranom ili suplementima pomaže uspostavljanje i održavanje prirodnog balansa crijevne mikroflore i doprinosi jačanju odbrambenih sposobnosti organizma. Te „dobre“ odnosno korisne bakterije nazivaju se probiotske bakterije ili probiotici. Po definiciji Svjetske zdravstvene organizacije probiotici su živi mikroorganizmi koji ako se primjenjuju u adekvatnim količinama pružaju zdravstvenu korist. Naziv „probiotici“ uveden je još davne 1965. godine. Nastao je od latinske riječi „pro“ što znači „za“ i grčke riječi „bios“ koja znači „život“ (probiotok = „za život“). Probiotici imaju antioksidativno dejstvo, kao i sposobnost modulacije specifičnog i nespecifičnog imunog odgovora. Ponašaju se kao barijera i sprječavaju adheziju (lijepljenje) štetnih faktora za ćelije crijeva, tako što se vezuju za isti receptor. Na ovaj način, probiotici istiskuju štetne faktore sa zida crijeva. Nisu svi probiotici isti. Različiti probiotici imaju različito dejstvo. Tako na primjer laktobacilusi i bifidobakterije vezivajući se za ćelije crijevnog epitela, sprječavaju rast štetnih mikroorganizama produkcijom antimikrobnih supstanci, sintetišu digestivne enzime i vitamine, aktivišu imuni sistem, smanjuju pH vrijednost kolona, olakšavaju digestiju ugljenih hidrata, sintetišu mukus i razvijaju barijeru, vezuju slobodne radikale i na taj način podižu lokalni imuni odgovor. Lactobacillus rhamnosus stimuliše sintezu anti-inflamatornih citokina i sintezu imunoglobulina (IgA, IgM, IgG), a smanjuje izlučivanje pro-inflamatornih citokina.

Takođe je otkriveno da određeni polisaharidi, tj. prebiotici, predstavljaju „hranu” za probiotike, čime potenciraju njihov rast, aktivnost i povećanje broja. Zbog toga kombinacija probiotika i prebiotika (sinbiotik), dobro održava prirodni balans crijevne mikroflore i na taj način pozitivno djeluje na imunitet.

Leyer i saradnici su ispitivali uticaj probiotika na pojavu gripa i prehlada kod predškolske djece tokom zimskog perioda i zaključili da istovremenim uzimanjem Lacatobacillus acidophilusa i Bifidobacterium animalis dolazi do smanjenja tipičnih simptoma prehlade kao što su zapušen nos, povišena temepatura i kašalj.

Cazola i saradnici su sproveli randomizovanu, dvostruko slijepu, placebo kontrolisanu, multicentričnu studiju na djeci predškolskog i školskog uzrasta (3 - 7 godina starosti) tokom zimskih mjeseci i pokazali da tromjesečno konzumiranje sinbiotskog preparata (Lactobacilus helveticus Rosell-52, Bifidobacterium infantis Rosell-33, Bifidobacterium bifidus Rosell-71 i fruktooligosaharida) dovodi do smanjenja uobičajenih respiratornih oboljenja djece tokom zime i smanjenog broja izgubljenih dana u školi.

Zato se upotreba sinbiotika preporučuje naročito tokom zimskog perioda radi prevencije respiratornih infekcija u dječijem uzrastu, ali i kod odraslih.

Probiotici i alergijske bolesti

Alergija se definiše kao hipersenzitivna (preosjetljiva) reakcija koja je posredovana specifičnim antitijelima ili ćelijama imunološkog sistema. Kliničke manifestacije alergija predstavljaju alergijske bolesti. Najčešće alergijske bolesti u dječijem uzrastu su: atopijski dermatitis, alergija na hranu, astma i alergijski rinitis. Za nastanak alergijskih bolesti osim nasljeđa neophodni su i faktori sredine u koje ubrajamo: rani kontakt sa alergenom, pušenje u kući, aerozagađenje, virusne infekcije i nepostojanje zaštitnih faktora npr. rani prekid dojenja. Prevalenca alergijskih bolesti je u stalnom porastu u posljednjih nekoliko decenija. Smatra se da je svako četvrto dijete alergično. Higijenska hipoteza sugeriše da smanjeno izlaganje mikrobima u ranom djetinjstvu predstavlja jedan od glavnih uzročnika za nastanak, a samim tim i za porast alergijskih bolesti. Alergijske bolesti su udružene sa neadekvatnim T ćelijskim imunskim odgovorom (Th2) u odnosu na faktore okoline ili alergene hrane. Aktivacijom ovog odgovora luče se citokini koji utiču na stvaranje specifičnih IgE antitijela.

Veza između crijevne mikroflore i alergijskih bolesti je do sada dobro ispitana. Poznato je da djeca roditelja koji imaju alergiju, imaju dva puta veće šanse da razviju neku od alergijskih bolesti u odnosu na onu djecu čiji roditelji nemaju alergiju. Nekoliko epidemioloških studija je pokazalo da sastav crijevne mikroflore razlikuje se kod odojčadi sa alergijom u odnosu na odojčad bez alergije.

Postoji više definicija probiotika. Definicija Svjetske zdravstvene organizacije iz 2001. godine je da su probiotici živi mikroorganizmi koji ako se primjenjuju u adekvatnim količinama pružaju zdravstvenu korist. Zna se da nije svaki probiotik isti. Različiti probiotici imaju različito dejstvo. Idealni probiotik imao bi istovremeno mikrobiološko, epitelno i imunološko dejstvo.

Pod mikrobiološkim dejstvom podrazumijevamo: promjenu sastava crijevne mikroflore, kompetitivno vezivanje za receptore prevenirajući na taj način invaziju potencijalnih patogena i stvaranje baktericida čime se prevenira rast potencijalnog patogena.

Epitelno dejstvo podrazumijeva: promjenu epitelne ćelijske barijere, ekspresiju pojedinih proteina za vezivanje patogena i stvaranje masnih kiselina kratkog lanca koji poboljšavaju epitelnu barijeru i imaju potentnu antiinflamatornu ulogu.
Imunološko dejstvo podrazumijeva: promjenu urođene imunosti (sazrijevanje dendričnih ćelija), promjenu ravnoteže Th1/Th2 (Th1, Th2) i povećanje broja i funkcije T regulatornih ćelija.

Važno je odabrati onaj probiotik čija je efikasnost dokazana kliničkim studijama. U posljednjih petnaestak godina rađen je veliki broj kliničkih studija koje su ispitivale pozitivan klinički efekat probiotika u prevenciji i terapiji alergijskih bolesti. Većina studija je bilo fokusirano na dejstvo probiotika u atopijskom dermatitisu, alergijskom rinitisu, astmi i alergiji na hranu.

Danas se smatra da crijevne „probiotske” bakterije, posebno bifidobakterije, imaju izrazito važnu ulogu u formiranju imunog odgovora kod djece. Obzirom da se bebe rađaju sa potpuno sterilnom crijevnom florom za njih je i te kako važno što brže sazrijevanje digestivnog sistema, jer je to prva barijera u odbrani organizma. Djeca tek sa dvije godine života stiču imunitet odraslih. Upravo je u tom periodu važno djelovati preventivno, odnosno pomoći u formiranju mikroflore crijeva djeteta, čime se smanjuje rizik od eventualnog nastanka alergijskih i akutnih bolesti.

Na stvaranje imuniteta pored kvalitetnog način života, koji podrazumijeva redovnu higijenu ruku i usne duplje, dovoljno sna, fizičku aktivnost, igru i boravak u prirodi na svježem vazduhu, značajnu ulogu ima i pravilna ishrana kao i uzimanje dijetetskih proizvoda koji sadrže probiotske bakterije, posebno iz roda bifidus.

ProbioKid immuno D3 je preparat koji u svom sastavu sadrži upravo te korisne, takozvane, probiotske bakterije, kao i prebiotik (fruktooligosaharidi) koji u debelom crijevu pravi idealnu sredinu za njihov rast i povećanje broja.

Kontinuiranom primjenom ProbioKid immuno D3 dokazano se smanjuje učestalost respiratornih infekcija, učestalost upotrebe antibiotika, broj digestivnih tegoba, učestalost pojave povišene tjelesne temperature, kašlja, rinoreje (sekrecije iz nosa) i broj dana odsustva iz obdaništa/predškolske ustanove.

ProbioKid immuno se preporučuje preventivno svakom djetetu, za jačanje imuniteta i očuvanje opšteg dobrog stanja organizma. Posebno se preporučuje djeci sa atopijskom konstitucijom, sklonoj alergijama, djeci sklonoj čestim respiratornim infekcijama, kao i djeci koja kreću, odnosno već su u kolektivu bilo da su u pitanju vrtići ili škole.